We zijn in de maand maart. Vanouds is die aan de verering van Sint Jozef toegewijd. Bovendien heeft paus Franciscus het lopende jaar uitgeroepen tot een Jozefjaar: in zijn apostolische brief ‘Patris Corde’(Met een vaderhart), 8 december 2020, bij gelegenheid van het 150e jaar sinds de zalige paus Pius IX de Kerk onder de bescherming van de heilige Jozef had gesteld.
We noemen Sint Jozef de Voedstervader van onze Heer. Waarschijnlijk gebruiken we in onze taal dat woord alleen voor hem. Het is een aanroeping uit de litanie ter ere van hem. In het Latijn staat er: ‘Filii Dei nutricie’. ‘Nutricius’ betekent: ‘opvoeder’ of ‘verzorger’. Maar het woord ‘Voedstervader’ is daarom zo mooi, omdat het allereerst naar ‘voeden’ verwijst. En is de firma ‘Nutricia’ uit Zoetermeer niet bekend als fabrikant van babyvoeding? Daarom lijkt het mij goed dit archaïsche woord hier te handhaven. Opvoeding houdt primair ook ‘voedsel geven’ in.
De al genoemde litanie bevat zes omschrijvingen van deugden die aan Sint Jozef worden toegekend. En ook paus Franciscus noemt in zijn apostolische brief een aantal eigenschappen ter navolging. In de litanie heet het: zeer rechtvaardige, zeer kuise, zeer voorzichtige, zeer sterke, zeer gehoorzame, zeer getrouwe Jozef. Paus Franciscus kiest vergelijkbare omschrijvingen: een geliefde, een tedere en liefhebbende, een gehoorzame, een aanvaardende, een creatief moedige, een werkende vader; een vader in de schaduwen. Kortheidshalve worden hier alleen de aanroepingen uit de litanie besproken. De zeer lezenswaardige apostolische brief Patris Corde is onder de titel vrij gemakkelijk op internet te vinden. De vertaling is uitgekomen in de serie RK Documenten.
Wat een prachtige eigenschappen zijn dit! Jozef heet rechtvaardig: dat is de erenaam van gelovigen in het eerste verbond; in die eigenschap wordt het juiste evenwicht in de verhouding tot God, tot de medemens en tot zichzelf bedoeld. Jozef heet kuis: met deze omschrijving verwijst de litanie naar zijn leven in verbondenheid met de heilige Maagd, waarbij zij beiden hebben afgezien van de lichamelijke liefdesomgang binnen hun huwelijk. Jozef heet voorzichtig, omdat hij met uiterste zorgvuldigheid heeft gehandeld, toen hij zich voornam om zijn verloofde bruid niet in opspraak te brengen en toen in dromen aan hem werd gevraagd per direct te handelen: Maria als vrouw tot zich te nemen, te vluchten naar Egypte, en later van daaruit weer terug te keren naar Nazareth. Jozef heet sterk, omdat hij in geloof overeind bleef bij de moeilijkheden, de zorgen, de armoede en het vreemdelingschap waarin hij terecht kwam omwille van het Goddelijk Kind en Zijn Moeder. Jozef heet gehoorzaam, omdat hij steeds per direct heeft beantwoord aan wat van hem werd gevraagd. Er is van hem, behalve de naamgeving aan Jezus, geen enkel persoonlijk woord overgeleverd in de Heilige Schrift, dus zeker geen vraag, klacht of protest. Hij heeft geluisterd en gedaan, hij heeft er werk van gemaakt. Jozef heet getrouw, omdat hij in alle omstandigheden consequent is gebleven, ook al wist hij niet waarom het was en waartoe het leiden zou.
We kunnen stellen, dat Sint Jozef bij de taak als ‘Hoofd van het heilig Huisgezin’ al deze deugden voortreffelijk heeft voorgeleefd en doorgegeven. Paus Franciscus doet in zijn apostolische brief zelfs de suggestie, dat Jezus, de Heer, de parabel van de Barmhartige Vader mede op grond van het voorbeeld van Sint Jozef heeft gemodelleerd. De Voedstervader was ook een eminente opvoeder en de Zoon van God heeft van hem geleerd.
Daarom doen wij er goed aan binnen de Kerk Sint Jozef te blijven aanroepen. Hij is de ‘Beschermer van de heilige Kerk’.
Een kleine verwijzing tot slot. In de voorbereidingsgebeden op de H. Mis die in het klassieke Missale Romanum staan afgedrukt, is ook een gebed tot Sint Jozef opgenomen. Daarbij wordt tenslotte aan God gevraagd, dat wij het altaar net zo mogen dienen als Sint Jozef de Zoon van God heeft gediend. Is dat niet voor ons, die willen leven in de geest van de heilige Pater Eymard en in de liefde voor de Allerheiligste Eucharistie, een geweldige en formidabele aansporing? ‘Ite ad Joseph!’ – Laten we naar Sint Jozef toe gaan!